Schildpadden tot helemaal beneden

Het verhaal gaat als volgt. Na afloop van de lezing van een befaamd wetenschapper over de plaats van de aarde in het zonnestelsel, stapt een oude dame op de spreker af met de woorden: 

“Sorry, maar uw mooie theorie zit er volledig naast. Onze aarde is geen ronde planeet, het is een platte schijf die op de schouders van vier reusachtige olifanten rust.”

“En waar staan die olifanten dan op?”, vraagt de wetenschapper.

“Op de rug van een reusachtige schildpad.”

“En waarop staat die schildpad?”

“Op de rug van een nog grotere schildpad.”

“En waarop staat die dan?”

“Ha,” zegt de dame triomfantelijk, “er zijn schildpadden tot helemaal beneden!”

Absurd natuurlijk, en duidelijk bedoeld als voorbeeld van onwetenschappelijk denken. Toch heeft dit verhaaltje de titel van een recent, meer dan 500 pagina’s dik boek over vaccinatiewetenschap geïnspireerd. Het boek verscheen in 2019 – vóór de covidcrisis en -vaccins dus – in het Hebreeuws en is recent in het Engels (1) vertaald onder de titel “Turtles All The Way Down: Vaccine Science and Myth” en in het Frans als “Des tortues jusqu’en bas. Vaccins: science et mythe” (2).

In het Frans is het hele eerste hoofdstuk van het boek gratis als pdf beschikbaar, samen met het voorwoord, de inleiding en de inhoudstafel van het volledige boek (3). Zo wilden de auteurs de informatie uit hun boek zo toegankelijk mogelijk maken.

Het boek focust op de veiligheid van vaccins, niet op hun effectiviteit. En het focust meer bepaald op de afwezigheid van bewijs voor die veiligheid. Het beweert dus niet dat (sommige) vaccins onveilig zijn en schade berokkenen. Het is dus hoegenaamd geen ‘antivax’-boek, maar een diepgaand onderzoek naar de vraag: hoe zit het met de wetenschappelijke achtergrond van onze vaccinatieprogramma's?

Zou het kunnen dat de bewijzen voor die veiligheid rusten op de rug van een schildpad, die op zijn beurt op de rug van een andere schildpad rust, en zo tot in het oneindige “tot helemaal beneden”?

Hoe het zou moeten: RCT’s met placebo

Vooraleer een nieuw geneesmiddel – bijvoorbeeld een vaccin – op de markt kan komen, moet het grondig getest zijn op werkzaamheid en veiligheid. Dat zogeheten klinisch onderzoek gebeurt met proefpersonen en verloopt in verschillende fasen, waarbij in de derde fase duizenden proefpersonen getest worden die verdeeld worden over twee groepen: een groep die het echte middel krijgt en een controlegroep. Die procedure noemen we een ‘randomized controlled trial’ (RCT) of ‘gerandomiseerd onderzoek met controlegroep’. Pas als die succesvol verlopen is, mag het middel op de markt komen. Wikipedia legt het principe als volgt uit (4):

Een RCT is een type wetenschappelijk onderzoek in de biowetenschappen, vooral in de geneeskunde, waarbij getracht wordt de vraag te beantwoorden of een bepaalde behandeling ('interventie') werkzaam of zinvol is. 

Hiervoor wordt een bepaalde methode gebruikt: de te testen behandeling wordt uitgevoerd bij een interventiegroep en vergeleken met een controlegroep. Een controlegroep is een vergelijkbare groep proefpersonen of proefdieren met dezelfde klacht of hetzelfde probleem, maar die met een placebo of met een ander middel wordt behandeld. [placebo: nepbehandeling, bijvoorbeeld een inspuiting met zoutwater in plaats van het echte vaccin]

Om te zorgen dat er bij het indelen van de groepen geen verschil optreedt tussen de groepen waardoor de kans op succes van de behandeling kan worden beïnvloed, moet bovendien de toewijzing van de proefpersonen of proefdieren aan de verschillende groepen door het lot (aselect) worden bepaald. Dit is de betekenis van het woord 'gerandomiseerd' in de titel. Anders zou namelijk degene die selecteert zich door onbewuste factoren kunnen laten leiden. (...)

Indien enigszins mogelijk moet een dergelijk onderzoek ook nog dubbelblind worden uitgevoerd: alleen als noch de arts, noch de patiënt weet welke van de twee behandelingen iemand krijgt, kan worden uitgesloten dat de verwachtingen van een van beiden het resultaat beïnvloeden. (...)

Er is kritiek op RCT's, onder andere omdat, ondanks de schijnbaar onbevooroordeelde opzet ervan, het toch voor financiers van dergelijk onderzoek mogelijk blijkt de uitkomsten van dat onderzoek te beïnvloeden. Evidence-based medicine verwordt zo tot een marketinginstrument van de farmaceutische industrie [1]. Ook zijn er wel degelijk alternatieven.

[1] (…) Het is klip en klaar dat door de industrie gesponsorde RCT's tot andere resultaten en andere rapportages leiden dan onderzoek dat anders is gefinancierd. Niet voor niets maken hoofdredacteuren van medische bladen zich allemaal zo boos dat ze een soort doorgeefluik voor de gesponsorde RCT's zijn geworden, en daarmee een marketinginstrument voor de farmaceuten.

Niet alleen de werkzaamheid, maar ook de veiligheid van de behandeling in kwestie (bijvoorbeeld een geneesmiddel of vaccin) wordt op die manier getest.

Hoe het gaat: RCT’s met valse placebo’s

De kritiek op RCT’s is meer dan terecht, want ondanks het mooie principe blijven er nog meer dan genoeg manieren over waarop farmabedrijven met zulke onderzoeken kunnen knoeien om de resultaten beter voor te stellen dan ze zijn. Daarnaast is wetenschappelijk onderzoek, in het algemeen en zeker in de geneeskunde, om allerlei redenen lang niet zo objectief als onderzoekers zelf meestal in alle eerlijkheid geloven. Bekend zijn onder meer:

• het befaamde artikel uit 2005 met als titel “Why Most Published Research Findings Are False” van de al even befaamde epidemioloog John Ioannidis (5)
• het boek “Foute farma” (2013) van de Britse arts en onderzoeker Ben Goldacre, nota bene een berucht kwakzalverjager (lees: tegenstander van alles wat in de geneeskunde “alternatief” is)
• het boek “Dodelijke medicijnen en georganiseerde misdaad” (2015) van de Deense arts en onderzoeker Peter Gøtzsche, die nog mee aan de wieg heeft gestaan van Cochrane, een onderzoeksorganisatie die objectieve analyses van medische behandelingen wil verspreiden, maar intussen door Gøtzsche en anderen bekritiseerd wordt wegens haar banden met de farma-industrie. De inleiding van het boek stelt: “De grote farmaceuten verdoezelen onderzoeksresultaten, verzwijgen bijwerkingen, kopen artsen om, infiltreren nascholingen, corrumperen patiëntenorganisaties, plaatsen leugenachtige advertenties en bedriegen tijdschriftredacties via ghostwriters. Ze verdienen miljarden met hun dubieuze pillen door te liegen over de kosten van ontwikkeling en productie.”

Het boek “Turtles All The Way Down” focust zoals gezegd op de veiligheid van vaccins. Hoofdstuk 1 legt uitvoerig (over 60 pagina’s) uit hoe er met de RCT’s voor vaccins geknoeid wordt. Simpel gezegd: er worden “valse placebo’s” gebruikt. 

Dat gaat als volgt. Om te weten of je nieuwe vaccin veilig is, moet je als onderzoeker aan een voldoende grote groep proefpersonen dat nieuwe vaccin toedienen (de interventiegroep) en tegelijk aan een vergelijkbare groep (de controlegroep) een placebo. Als er dan bijwerkingen optreden in de periode volgend op de inspuiting, dan kun je bekijken of die meer optreden bij mensen uit de interventiegroep dan bij die uit de controlegroep. Alleen als bijwerkingen meer voorkomen bij mensen die het nieuwe vaccin kregen dan bij mensen uit de controlegroep, kun je besluiten: die zijn door het vaccin veroorzaakt.

Als een bijwerking – bijvoorbeeld hoofdpijn, vermoeidheid of een hartaanval – in de testperiode evenveel voorkomt bij de controlegroep als bij de gevaccineerde groep, dan moet je daarentegen besluiten: dat komt niet door het vaccin, het is toeval.

Maar die redenering klopt natuurlijk alleen als de controlegroep een “zuiver placebo” heeft gekregen, dat wil zeggen: een middel dat de bijwerkingen niet zelf kan hebben veroorzaakt. Ideaal wordt daarvoor zoutwater gebruikt: dat is goedkoop en onschadelijk. 

Ongelofelijk maar waar: bij klinische proeven voor vaccins wordt zo’n zuiver placebo vrijwel nooit gebruikt. Wat de proefpersonen uit de controlegroep toegediend krijgen, is bijna altijd… een ander vaccin. En soms is het een stof die bijna gelijk is aan het onderzochte vaccin: daaruit is dan enkel het antigeen (= de stof die de immuunreactie opwekt) weggelaten.

En hoe veilig is dat andere vaccin? Is dat onderzocht geweest met een echte placebo-controlegroep? Ook hier is het antwoord bijna altijd nee: dat “vergelijkingsvaccin” is evenmin op een wetenschappelijk verantwoorde manier getest. De schildpad staat op de rug van een andere schildpad, en die weer op de rug van een andere schildpad, en zo tot in het oneindige!

Vaccin per vaccin onder de loep

De auteurs overlopen de verschillende vaccins uit het (Amerikaanse) kindervaccinatieprogramma en bekijken welk soort placebo daarbij gebruikt is. Hier enkele voorbeelden.

• Polio: het in Amerika gebruikte monovaccin (dat wil zeggen: tegen polio alleen, niet tegelijk tegen andere ziekten) werd in 1990 goedgekeurd op basis van twee klinische proeven. De eerste telde maar ongeveer 371 proefpersonen in elke groep, en de controlegroep kreeg geen zuiver placebo toegediend maar wel het orale poliovaccin dat sinds de jaren 1960 gebruikt werd. Bovendien kregen alle proefpersonen daarnaast het DTP-vaccin (difterie-tetanus-kinkhoest) toegediend. De tweede telde maar 114 kinderen, waarvan de meesten ook het DTP-vaccin kregen. En hoe was de veiligheid van het orale poliovaccin getest? Daarover bestaat geen enkel openbaar document, zeggen de auteurs. De schildpad rust dus op de rug van een andere schildpad, en die zweeft in het luchtledige.
  
• Het vijfvoudige vaccin Pediarix van GSK tegen difterie, tetanus, kinkhoest, hepatitis B en polio werd getest met een controlegroep die onder andere het drievoudige vaccin tegen difterie-tetanus-kinkhoest genaamd Infanrix toegediend kreeg. Infanrix was op zijn beurt getest met een proef zonder controlegroep en met een waar de controlegroep het oude difterie-tetanus-kinkhoestvaccin kreeg. Dat laatste is bekend om z’n zware bijwerkingen bij zuigelingen. Het was getest in de jaren 1930 en 1940 met nauwelijks gerandomiseerde controlegroepen.
• MBR (mazelen-bof-rubella): de veiligheid van het in Amerika gangbare combinatievaccin tegen mazelen-bof-rubella, “MBR 2” genoemd, is getest in de jaren 1970 aan de hand van acht kleine klinische proeven met in totaal zo’n 850 kinderen. De controlegroepen in die proeven kregen ofwel het oude MBR-vaccin, ofwel een mazelen-rubellavaccin, ofwel een enkelvoudig rubellavaccin. En hoe was dat oude MBR-vaccin getest toen het in 1971 werd goedgekeurd? Aan de hand van enkele relatief kleine klinische proeven met in totaal ruim 1.000 kinderen. De controlegroepen telden samen maar een 100-tal kinderen, van wie de meesten broers en zussen van de gevaccineerde kinderen waren: de proeven waren dus niet gerandomiseerd. De kinderen uit de controlegroepen kregen géén inspuiting (in plaats van een spuit met iets anders in): de studies waren dus niet (dubbel)blind, want iedereen wist wie wel of niet gevaccineerd was, zodat een objectieve vergelijking onmogelijk was. Ook hier staat dus de schildpad op de rug van een andere schildpad, die op zijn beurt in het luchtledige zweeft.

Niet nieuw, wel bijzonder grondig

Als je deze website leest, is de kans groot dat je al wel eens gehoord hebt over het gebruik van valse placebo’s bij vaccinonderzoek. Zelf heb ik dat al bij verschillende andere auteurs gelezen, maar het blijft me verbazen. Hoe is het in ‘s hemelsnaam mogelijk? Onze overheden beweren voortdurend dat de veiligheid van vaccins goed onderzocht is, maar dat zou dus gewoon onwaar zijn? Kan dat dan?

Daarom ben ik blij met dit recente boek, want het lijkt buitengewoon grondig geschreven en gedocumenteerd. Ons team heeft de andere hoofdstukken (buiten hoofdstuk 1 dus) nog niet zelf gelezen, maar mensen uit onze omgeving die dat wel gedaan hebben en die thuis zijn in dit soort literatuur, zijn onder de indruk van de degelijkheid ervan. De volledige referentielijst van het boek kun je gewoon downloaden (6), en die is behoorlijk uitgebreid en gedetailleerd. Zelf ben ik hierdoor gemotiveerd om het spoedig te bestellen en te lezen.

Hoofdstuk 1 heeft alleszins indruk op me gemaakt, niet alleen door de grondigheid, maar ook door de bescheiden, onderzoekende toon. De auteurs schreeuwen niet van de daken dat ze gelijk hebben en dat iedereen moet denken zoals zij, integendeel, ze nodigen ons uit zelf na te denken, zoveel mogelijk zaken te checken en onze eigen conclusies te trekken.

Knap vind ik bovendien de eenvoudige en heldere taal waarin de auteurs complexe dingen uitleggen. Zo is het boek ook voor leken (mensen zonder medische of wetenschappelijke achtergrond) toegankelijk en kunnen ook zij de kern van de zaak echt begrijpen en op basis daarvan onderbouwde keuzes maken.

Orde in de informatiechaos

Uit de inleiding (samenvattend vertaald):

Miljoenen ouders ter wereld vragen zich af: “Kan ik mijn kinderen best laten vaccineren of niet?” Wie op het internet naar een antwoord op die vraag zoekt, komt in een wespennest terecht van tegenstrijdige meningen en argumenten, met massa’s documenten, video’s, getuigenissen en artikels in beide richtingen.

Hoe orde scheppen in die chaos? Hoe tot een samenhangend beeld komen? Is de enige optie jarenlang alle informatie analyseren en wetenschappelijke artikelen uitpluizen? Is het überhaupt mogelijk zinvolle conclusies te trekken als je niet medisch geschoold bent? Wie mogen we geloven: de overheidsexperten die stellig beweren dat vaccins veilig zijn, of de ouders die vrezen voor de gevaren ervan?

Adem in en uit. Ontspan je. Je bent op de juiste plek. Als je enkele dagen in dit boek leest, zal het antwoord op de vraag “Wie heeft er gelijk?” duidelijk worden. Want dat antwoord bestaat. De stukjes van de puzzel liggen verspreid over honderden websites, voor iedereen zichtbaar maar voor de meesten verborgen. Het doel van dit boek is dat antwoord voor iedereen zichtbaar te maken.

"Waarschuwing en advies"

De auteurs eindigen hun inleiding met de volgende waarschuwing.

Als het antwoord op de bovenstaande vraag voor jou luidt dat de geruststellende overheidsexperten gelijk hebben, dan zul je voortaan beter geïnformeerd door het leven gaan. Als jouw antwoord luidt dat de twijfelende ouders gelijk hebben, dan zul je misschien de grond onder je voeten voelen wegzinken.

Je staat dus op de drempel van een intellectueel avontuur dat je wereldbeeld weleens heftig door elkaar zou kunnen schudden. Eens die drempel over kun je niet meer terug. Je kunt niet meer “ont-leren” wat je geleerd zult hebben.

Als je beslist verder te lezen, moet je de moed vergaren om nieuwe feiten te vernemen en die objectief te onderzoeken, de moed om moeilijke vragen te stellen in een wereld die van je verwacht dat je gewoon gehoorzaamt, de moed om stand te houden tegenover de druk van familie, vrienden, dokters en overheden en de moed om gevoelens te ervaren die iedereen in die situatie waarschijnlijk ervaart.

Als je niet de moed hebt om dit boek uit te lezen, dan is het misschien beter het, op z’n minst tijdelijk, opzij te leggen. Geef het aan iemand anders van wie je denkt dat die de uitdaging wel wil aangaan. Neem het later weer ter hand, wanneer de tijd rijp is.

Maar als je beslist met ons verder te reizen, neem dan een kopje koffie, hou het document met referenties bij de hand op je smartphone of tablet en zet je gemakkelijk. Je vertrekt op ontdekkingsreis naar de vergeten uithoeken van vaccin-Wonderland, waar niets is wat het lijkt.

Waarom? Een kwestie van geloof?

De Amerikaanse anesthesist Madhava Setty gaat in zijn bespreking van het boek in op de netelige vraag: waarom? (7) Waarom blijven de meeste artsen, wetenschappers en overheidsinstanties doof en blind voor deze onthutsende bevindingen, die het fundament van de bewering dat vaccins bewezen veilig zijn, onderuithalen?

Hij maakt een omweg langs zijn ervaringen met het covidvaccin. Toen de klinische proef van Pfizer over hun gloednieuwe mRNA-vaccin tegen covid pas gepubliceerd was, met de triomfantelijke aankondiging van “90% effectiviteit”, vond hij het heel opvallend dat bijna geen enkele van zijn collega’s erin geïnteresseerd leek om de precieze resultaten van dat onderzoek van naderbij te bekijken. Zelf vond hij dat die studie meer vragen opriep dan antwoorden gaf. Bijvoorbeeld: waarom werden 311 proefpersonen kort na de tweede dosis uit het onderzoek verwijderd, waarvan vijf keer meer uit de interventiegroep (die dus het echte vaccin gekregen hadden) dan uit de controlegroep? En nog veel meer vragen, vergelijkbaar met degene die cardioloog Aseem Malhotra in zijn recente studie aanhaalde (zie blog). Waarom stelden zijn collega-artsen die vragen niet, en overheidsinstanties zoals de FDA evenmin?

Zijn antwoord luidt: omdat vaccinatie een centraal geloofspunt is van de huidige medische praktijk en van het gangbare wetenschappelijk denkkader.

Vaccins zijn in de ogen van velen de grootste bijdrage van de moderne geneeskunde aan het welzijn van de mensheid. Vaccins hebben een grote mystieke kracht. Ze genezen geen ziekten, ze voorkomen die. Ze houden ons gezond! En we weten dat ze werken, want ziekten als polio bestaan niet meer (toch niet in onze landen). Ze zijn overduidelijk veilig, want anders zouden we ze toch niet bij pasgeborenen inspuiten?

We geloven collectief dat vaccins onze redding geweest zijn van de vreselijke ziekten die ons vroeger teisterden. Ze zijn heilig en onaantastbaar. Elke kritische vraag daarover wordt beschouwd als ketterij, als een aanval op de hele moderne geneeskunde, aldus Setty.

Wie dat waagt, wordt in de ban geslagen en mag niet meer meepraten met de andere wetenschappers. En zo is de cirkel rond: “Zie je wel, er is een consensus binnen de wetenschap!”

Waarom anoniem?

Tot nu toe spraken we over “de auteurs”. Die zijn inderdaad anoniem. Daarover schrijft voorwoordschrijfster Mary Holland, voorzitster van Children’s Health Defense (8), het volgende.

De auteurs hebben goede redenen om anoniem te blijven. Als je al wat vertrouwd bent met het vaccinatiedebat, dan weet je waarschijnlijk dat telkens als iemand een kanttekening maakt bij het officiële verhaal over vaccins, al gaat het om een klein deelaspect daarvan en al houdt het argument steek, die persoon onmiddellijk wordt aangevallen. Bedenkingen uiten bij het vaccinatiedogma heeft al voor menige gerenommeerde wetenschapper uit allerlei landen het einde van hun carrière betekend. De auteurs van “Turtles All The Way Down” komen uit Israël, een klein land waar het heel gemakkelijk is iemand die als een bedreiging voor de machthebbers wordt ervaren, het leven zuur te maken, samen met dat van zijn familie.

Ronel en Elisha* noemen het verontrustend dat zo’n serieus wetenschappelijk werk anoniem gepubliceerd moet worden en stellen dat “dat criminologische vragen oproept over de besluitvormingsprocessen van het medisch establishment en over de medische ethiek in het passionele debat over vaccinatie” .

Voor jou als lezer is de belangrijkste goede reden voor die anonimiteit wellicht dat ze het boek beschermt tegen aanvallen ‘ad hominem’. De man spelen in plaats van de bal is een van de favoriete tactieken van de farma-industrie en het medisch establishment: als ze geen wetenschappelijk tegenargument hebben, nemen ze maar al te graag hun toevlucht tot persoonlijke aanvallen, volgens het devies “de auteurs zwartmaken om het boek te verbranden”. Maar op de boodschapper schieten lukt maar als er een doelwit is. Door hun keuze voor anonimiteit hebben de auteurs die mogelijkheid alvast uitgesloten.

Ik heb begrip voor de auteurs, want ik heb vele lastercampagnes meegemaakt tegen klokkenluiders die zich uitspraken over de veiligheid van vaccins. Kijk maar naar mijn collega Robert F. Kennedy junior [van Children’s Health Defense], die een gereputeerd milieu-advocaat was met vlotte toegang tot de tv-studio’s. Hij mocht daar over alles praten, inclusief over de risico’s van de aanwezigheid van kwik in het milieu. Maar toen hij de negatieve langetermijneffecten van de herhaalde inspuiting van kwik [als bestanddeel van vaccins; daar zit het tegenwoordig veel minder vaak in] in babylichamen bestudeerde en daar een boek over publiceerde, wilde plots niemand in de mediawereld nog met hem te maken hebben. Nochtans had hij duidelijk verklaard voor vaccins te zijn, zolang daar geen neurotoxische metalen in zaten. Vanaf nu werd hij weggezet als “antivaxer” of “gevaarlijke gek”. Vreemd: als Kennedy’s beweringen dan toch maar een staaltje desinformatie waren, zoals zijn critici beweerden, was het dan niet logischer geweest hem in een openbaar debat te laten tegenspreken door "beter geïnformeerde" experten? Over het boek “Turtles All The Way Down” zullen die experten alleszins niet anders kunnen dan de inhoud bekritiseren of hun mond houden.

* Nati Ronel en Eti Elisha zijn de twee criminologen die in september 2019 in Harefuah (“geneeskunde”), het tijdschrift van de Israeli Medical Association, over dit boek geschreven zouden hebben: “Het is goed geschreven, serieus, wetenschappelijk en relevant. We vinden het een onmisbare bijdrage voor medici, wetenschappers en het grote publiek. Het verdient een centrale plaats in wetenschappelijke, rationele, logische, sceptische en kritische discussies over de gangbare vaccinatieprogramma's. De auteurs verdienen lof voor hun uitgebreid en diepgaand wetenschappelijk onderzoek en voor hun moed om buiten de gangbare denkkaders te treden." (9)

Wie neemt de handschoen op?

Het slot van hetzelfde voorwoord klinkt behoorlijk streng: “Ik daag elke arts en elke wetenschapper uit om dit boek te lezen en de erin naar voor gebrachte argumenten te weerleggen. Ik denk dat dat experiment de meesten onder hen de ogen zal openen. Als u niet de moed hebt om die uitdaging aan te gaan, dan hebt u uw plaats niet in het debat over vaccins. Met andere woorden: spreek nu of hou voor altijd uw mond.”

Ik sluit me aan bij haar oproep:

wilt u die uitdaging aangaan en uw bevindingen met ons delen?

Referenties

1. https://www.abebooks.com/Turtles-Way-Down-Vaccine-Science-Myth/31276591084/bd of https://www.goodreads.com/book/show/61605704-turtles-all-the-way-down 
2. https://www.editionsmarcopietteur.com/medicatrix/337-des-tortues-jusquen-bas-9782872111886.html
3. https://www.medicatrix.be/wp-content/uploads/2022/10/des-tortues-jusquen-bas_MEDICATRIX.pdf
4. https://nl.wikipedia.org/wiki/Gerandomiseerd_onderzoek_met_controlegroep
5. https://journals.plos.org/plosmedicine/article?id=10.1371/journal.pmed.0020124
6. https://www.editionsmarcopietteur.com/_labels/9782872111886_reference.pdf
7. https://childrenshealthdefense.org/defender/turtles-all-the-way-down-vaccine-science-myth
8. https://childrenshealthdefense.org
9. Geciteerd in https://peckford42.wordpress.com/2022/11/01/turtles-all-the-way-down-a-very-important-book. De oorspronkelijke bron hebben we (nog) niet teruggevonden.